Thứ bảy, sau Chúa Nhật XXII Thường Niên  

« Con Người
làm chủ ngày Sa-bát »

(Lc 6, 1-5)

Vào một ngày sa-bát, Đức Giê-su đi băng qua một cánh đồng lúa; các môn đệ bứt lúa, vò trong tay mà ăn.₂ Nhưng có mấy người Pha-ri-sêu nói: “Tại sao các ông làm điều không được phép làm ngày sa-bát? “

₃ Đức Giê-su trả lời: “Các ông chưa đọc chuyện này trong Sách sao? Ông Đa-vít đã làm gì khi ông và thuộc hạ đói bụng?₄ Ông vào nhà Thiên Chúa lấy bánh tiến mà ăn và cho thuộc hạ ăn. Thứ bánh này, chỉ có tư tế mới được ăn mà thôi.”

₅ Rồi Người nói: “Con Người làm chủ ngày sa-bát.”

1. « Tại sao các ông làm điều không được phép…»

« Vào một ngày sa-bát, Đức Giê-su đi băng qua một cánh đồng lúa; các môn đệ bứt lúa, vò trong tay mà ăn ». Thấy vậy, những người Pha-ri-sêu chất vấn : « Tại sao các ông làm điều không được phép làm ngày sa-bát? » Thánh Luca không nói rõ lí do tại sao các môn đệ bứt lúa, nhưng khi nghe lời giải thích của Đức Giê-su, chúng ta có thể đoán ra, đó là vì các ông đói bụng :

Các ông chưa đọc chuyện này trong Sách sao?
Ông Đa-vít đã làm gì khi ông và thuộc hạ đói bụng? (c. 3)

Trước hết, chúng ta cần cảm thương Đức Giê-su, vì trò phạm lỗi, nhưng chính Thầy lên tiếng bảo vệ, nghĩa là đứng ra chịu trách nhiệm. Sau này, Đức Giê-su sẽ nhận vào mình tất cả mọi tội lỗi, nhân danh Lề Luật, không chỉ của các môn đệ, nhưng là của cả loài người chúng ta.

Xét về luật, những người Pha-ri-sêu thật có lý để lên án các môn đệ, vì, để ăn hạt lúa, họ phải gặt và xay cây lúa. Như thế, họ đã phạm luật cấm lao động trong ngày sa-bát ! Tuy nhiên, lỗi này là chuyện nhỏ, không nghiêm trọng gì mấy ; có lẽ Chúa chỉ cần nhắc nhở các môn đệ là xong chuyện. Nhưng có điều gì đó thật nghiêm trọng và không hề là chuyện nhỏ ; Đức Giê-su sẽ mặc khải cho chúng ta điều này.

 2. Dò xét và tố cáo

Thật vậy, chúng ta cần tự hỏi : làm sao, ở ngoài đồng bao la như thế, những người Pha-ri-sêu lại biết được việc này ? Chắc họ đã phải kín đáo đi theo, rình mò, theo dõi và quan sát thật kĩ nhóm của Đức Giê-su. Hành động này hàm chứa thái độ không tin tưởng, thậm chí thái độ lên án, và chỉ cần chờ dịp thôi. Và, như chúng ta thấy, khi không có dịp, chính họ sẽ tạo ra dịp để Đức Giê-su và các môn đệ phạm luật ; các Tin Mừng gọi hành động này là thử hay giăng bẫy. Thế mà, hành động này là hành động đặc trưng của ma quỉ :

Vì kẻ tố cáo anh em của ta,

ngày đêm tố cáo họ trước tòa Thiên Chúa,

nay bị tống ra ngoài. (Kh 12, 10)

Thế mà, một cách rất chắc chắn, « Kẻ Tố Cáo » là một tên gọi được thêm vào những tên gọi có sẵn của Satan (x. Kh 12, 9). Cách gọi này có nguồn gốc xa xưa hơn. Thật vậy, trong một thị kiến được ban cho ngôn sứ Dacaria, vị thượng tế đứng trước thiên thần của Đức Chúa, “còn Xa-tan đứng bên phải ông để tố cáo ông” (Dcr 3, 1). Hành động dò xét và tố cáo dựa vào lề luật không phải là hiếm thấy trong cuộc sống của chúng ta, nhưng chúng ta lại không nhận ra, đó là hành vi đặc trưng của Sa-tan !

Hơn nữa, và điều này còn nghiêm trọng hơn, ngày sa-bát là ngày được lập ra để tưởng nhớ sự sống được cứu khỏi sự chết, nhờ lòng thương xót của Thiên Chúa (x. Đnl 5, 12.15). Nhưng trong thực tế, ngày sa-bát đã biến thành một bộ luật phức tạp bao gồm những qui định chi li, dùng để dò xét và lên án. Ngày sa-bát là ngày được lập ra để tưởng nhớ sự sống, nhưng đã biến thành phương tiện để lên án và giết chết chính Đấng Ban Sự Sống, là Đức Giê-su Ki-tô, Ngôi Lời Thiên Chúa. Điều này sẽ được khởi động rất sớm : « Họ thì giận điên lên, và bàn nhau xem có làm gì được Đức Giê-su không » (Lc 6, 11 ; là bài Tin Mừng của ngày thứ hai tuần tới). Khi kể lại chuyện này, thánh Mác-cô nói rõ ra ý định giết người : « Ra khỏi đó, nhóm Pha-ri-sêu lập tức bàn tính với phe Hê-rô-đê, để tìm cách giết Đức Giê-su » (Mc 3, 6). Và ý định này sẽ đi đến cùng trong cuộc thương khó, khi người ta nhân danh Lề Luật để giết Đấng Vô Tội tuyệt đối.

 3. « Con Người làm chủ ngày sa-bát »

Như các môn đệ, không ai trong chúng ta không vi phạm luật ; và như những người Pha-ri-sêu, không ai trong chúng ta tránh được sức mạnh của Sự Dữ thúc đẩy chúng ta dùng lề luật để dò xét và tố cáo bản thân mình và người khác. Vì vậy, thánh Phao-lô tuyên xưng : « Tôi thật là một người khốn nạn! Ai sẽ giải thoát tôi khỏi thân xác phải chết này? Tạ ơn Thiên Chúa, nhờ Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta! » (Rm 7, 24-25). Thật vậy, Đức Giê-su đã đứng về phía các môn đệ, những « bị cáo », và qua các môn đệ, Ngài đứng về phía chúng ta. Ngài biện minh cho họ bằng những lời mạc khải có tầm mức hết sức rộng lớn.

Trước hết, Ngài dựa vào Lời Chúa trong Sách Thánh. Trong sách Samuel quyển 1, chương 21, kể lại chuyện vua Đa-vít và những người tùy tùng của ông, lúc đói đã vào nhà Thiên Chúa ăn bánh dùng để dâng tiến, thứ bánh chỉ có tư tế mới được ăn. Khi nêu ra một biến cố lịch sử, được kể lại trong Sách Thánh, Đức Giêsu muốn nói cho người Pha-ri-sêu, và qua họ, cho chúng ta về chính khuôn mặt đích thật của Thiên Chúa :

• Sự sống là nguồn gốc, vì Thiên Chúa là nguồn sống và Người thông truyền sự sống trước khi ban lề luật (x. St 2-3). Do đó, sự sống ưu tiên hơn lề luật.
• Sự sống là cùng đích, vì xét cho tận cùng, mọi lề luật được đặt ra để phục vụ cho sự sống. Sự sống chính là « tinh thần » và là điểm tới của mọi lề luật.
• Luật đúng là thánh, như thánh Phao-lô nói trong thư Roma (x. Rm 7, 12). Nhưng ngôi vị cũng là thánh, vì vốn được dựng nên theo hình ảnh của Thiên Chúa. Vì thế, trong hành vi phạm luật, phải chú ý đến hoàn cảnh, quá khứ, giáo dục, môi trường, những vấn đề và vết thương của nội tâm… Như Đức Chúa nói với ngôn sứ Samuen : « Thiên Chúa không nhìn theo kiểu người phàm: người phàm chỉ thấy điều mắt thấy, còn ĐỨC CHÚA thì thấy tận đáy lòng » (1Sm 16, 1)

Và hơn thế nữa, Thiên Chúa ban lề luật, nhưng đồng thời, Người cũng là Đấng thương xót, bao dung, không lên án, nhưng cứu vớt (x. Tv 19 ; Mt 20, 1-16). Chính vì thế, Đức Giê-su tuyên bố :

Con Người là chủ ngày sa-bát. (c. 5)

Đức Giê-su, Ngôi Lời nhập thể, là nguồn sự sống, là chủ ngày sa-bát, vốn là trung tâm của Lề Luật (x. Xh 20; Đnl 5)[1]. Mặc khải này của Đức Giê-su phải làm cho chúng ta tin tưởng và bình an. Không phải Chúa bao che chúng ta, nhưng đó là vì kết án không phải là cùng đích của lề luật, vì dùng luật để kết án và hủy diệt là hành vi đặc trưng của Sa-tan, và nhất là vì tha thứ và tin tưởng mới có sức mạnh biến đổi và chữa lành tận căn con tim của chúng ta. Vẫn còn một lý do nữa, lý do tuyệt đối : Thiên Chúa là Tình Yêu. Chính vì thế :

« Muôn ngàn đời
Chúa vẫn trọn tình thương » (Tv 136)